Voor ondernemers die een merknaam willen registreren, zijn er verschillende online tools beschikbaar om te controleren of je gekozen naam beschikbaar is. De belangrijkste opties zijn gratis beschikbaarheidschecks via merkregisters zoals BOIP en EUIPO, professionele merkcontrole-tools, en uitgebreide juridische onderzoeken door merkgemachtigden. Deze tools helpen je om conflicten met bestaande merken te voorkomen en de kans op een succesvolle registratie te vergroten.
Wat houdt het controleren van een merknaam precies in? #
Het controleren van een merknaam is het onderzoeken of jouw gekozen naam geschikt is voor merkregistratie en of er geen conflicten zijn met bestaande merken. Dit proces omvat het doorzoeken van merkendatabases, het beoordelen van het onderscheidend vermogen van je naam, en het identificeren van mogelijke juridische obstakels. Voor ondernemers is dit een belangrijke eerste stap voordat ze investeren in branding en marketing.
Bij een merkcontrole wordt gekeken naar verschillende aspecten. Allereerst wordt de beschikbaarheid onderzocht: bestaat er al een identiek of vergelijkbaar merk in dezelfde productcategorie? Daarnaast wordt beoordeeld of je merknaam voldoende onderscheidend vermogen heeft. Namen die te beschrijvend zijn voor je product of dienst kunnen namelijk geweigerd worden.
Ook wordt gekeken naar mogelijke conflicten met oudere rechten. Dit gaat verder dan alleen exacte overeenkomsten. Merken die visueel, fonetisch of conceptueel te veel lijken op bestaande merken kunnen problemen opleveren. Een professionele controle onderzoekt al deze aspecten en geeft je inzicht in de haalbaarheid van je merkregistratie.
Voor bedrijven heeft deze controle zowel juridische als praktische betekenis. Juridisch gezien voorkom je kostbare oppositieprocedures of rechtszaken. Praktisch gezien weet je of je veilig kunt investeren in je merknaam zonder later gedwongen te worden om te rebranden.
Hoe werkt een gratis beschikbaarheidscheck voor merknamen? #
Een gratis beschikbaarheidscheck is een online zoekfunctie waarmee je snel kunt controleren of een merknaam al geregistreerd is in officiële merkendatabases. Deze tools doorzoeken registers zoals het Benelux-merkenregister van BOIP of het Europese register van EUIPO. Je voert simpelweg je gewenste merknaam in, selecteert de relevante productklassen, en krijgt direct resultaten te zien.
Deze gratis tools onderzoeken hoofdzakelijk exacte overeenkomsten in de databases. Ze laten zien of er identieke merknamen bestaan in dezelfde of vergelijkbare productcategorieën. De meeste tools geven ook basisinformatie over de gevonden merken, zoals de eigenaar, registratiedatum en de klassen waarvoor het merk is geregistreerd.
De praktische stappen voor zo’n check zijn eenvoudig:
- Ga naar de website van het relevante merkenregister
- Voer je merknaam in het zoekveld in
- Selecteer de juiste productklassen voor je onderneming
- Bekijk de zoekresultaten en analyseer mogelijke conflicten
- Download eventueel een rapport voor je administratie
Belangrijk om te weten is dat gratis controles beperkingen hebben. Ze vinden vaak alleen exacte matches en missen vergelijkbare merken die juridisch gezien wel een probleem kunnen vormen. Ook beoordelen ze niet het onderscheidend vermogen van je merk of andere weigeringsgronden. Voor een complete beoordeling is professioneel onderzoek door een merkgemachtigde aan te raden, vooral omdat een verkeerde inschatting kan leiden tot een geweigerde aanvraag of een waardeloos merk.
Wat is het verschil tussen nationale en internationale merkcontroles? #
Het verschil tussen nationale en internationale merkcontroles zit in de geografische reikwijdte van het onderzoek en de databases die geraadpleegd worden. Een Benelux-controle onderzoekt alleen merken die beschermd zijn in België, Nederland en Luxemburg via het BOIP-register. Een EU-controle doorzoekt het EUIPO-register voor merken met bescherming in alle EU-lidstaten. Wereldwijde controles gebruiken de WIPO-database en nationale registers van landen buiten Europa.
Voor Benelux-ondernemers is een Benelux-merkcontrole vaak de eerste stap. Deze controle is relevant als je alleen in België, Nederland of Luxemburg actief bent. Het voordeel is dat het onderzoek overzichtelijk blijft en de kosten beperkt zijn. Het BOIP-register bevat alle Benelux-merken en is relatief eenvoudig te doorzoeken.
Een EU-wijde controle is nodig wanneer je plannen hebt om uit te breiden naar andere Europese landen. Deze controle onderzoekt niet alleen EU-merken, maar idealiter ook nationale merken in specifieke lidstaten waar je actief wilt worden. De complexiteit neemt toe omdat je rekening moet houden met meer merken en verschillende talen.
Wereldwijde controles via WIPO zijn relevant voor bedrijven met internationale ambities. Deze onderzoeken zijn het meest uitgebreid en vereisen vaak specialistische kennis van verschillende rechtssystemen. De keuze voor het juiste niveau van controle hangt af van je bedrijfssituatie:
- Lokale ondernemers: Benelux-controle volstaat meestal
- E-commerce met EU-klanten: EU-controle is aangewezen
- Exportbedrijven: Wereldwijde controle in relevante markten
- Startups met groeipotentieel: Begin breed om later problemen te voorkomen
Waarom kan een merknaam geweigerd worden na controle? #
Een merknaam kan om verschillende redenen geweigerd worden, zelfs als er geen identieke merken bestaan. De meest voorkomende weigeringsgrond is gebrek aan onderscheidend vermogen, waarbij de naam te beschrijvend is voor de producten of diensten. Ook misleidende merken, namen die strijdig zijn met de openbare orde, en merken die te veel lijken op oudere rechten worden geweigerd door merkenbureaus.
Gebrek aan onderscheidend vermogen is de hoofdreden voor weigering. Namen zoals “Verse Broodjes” voor een bakkerij of “Snelle Bezorging” voor een koeriersdienst zijn te beschrijvend. Ze geven alleen de eigenschappen van het product weer zonder dat consumenten er een specifiek bedrijf mee associëren. Het merkenrecht beschermt geen algemene termen die alle concurrenten moeten kunnen gebruiken.
Voorbeelden van problematische merknamen zijn:
- Beschrijvende namen: “Bio Groenten” voor een groentewinkel
- Generieke termen: “Computer” voor computerapparatuur
- Misleidende merken: “Belgische Chocolade” voor chocolade uit China
- Aanstootgevende namen: Grove scheldwoorden of discriminerende termen
- Overheidssymbolen: Namen die lijken op officiële instanties
Conflicten met oudere rechten ontstaan niet alleen bij identieke namen. Ook visueel vergelijkbare merken (bijvoorbeeld “Adidos” versus “Adidas”), fonetisch gelijke namen (“Kooka-Kola” versus “Coca-Cola”) of conceptueel verwante merken kunnen tot weigering leiden. Om deze valkuilen te vermijden is het verstandig om een originele, onderscheidende naam te kiezen die niet beschrijvend is voor je activiteiten. Een professionele merkgemachtigde kan je adviseren over de haalbaarheid van je merknaam en alternatieven voorstellen als er risico’s zijn.
Hoeveel kost professionele merkcontrole en registratie? #
De kosten voor merkcontrole en registratie variëren sterk afhankelijk van de gewenste beschermingsomvang en het niveau van professionele ondersteuning. Gratis basiscontroles via officiële registers kosten niets, maar bieden beperkte zekerheid. Professionele merkonderzoeken en registraties kennen vaste tariefstructuren waarbij je betaalt voor expertise, uitgebreid onderzoek en begeleiding tijdens het hele registratieproces.
De kostenstructuur bestaat uit verschillende componenten. Bij een basiscontrole betaal je alleen tijd als je het zelf doet. Voor een professioneel vooronderzoek rekenen merkgemachtigden een vast tarief dat de zekerheid biedt van een grondig onderzoek naar conflicterende merken en een beoordeling van registreerbaarheid.
De officiële leges vormen een belangrijk deel van de totale investering. Deze overheidskosten verschillen per register:
- Benelux-registratie: basisleges voor één klasse, extra kosten per aanvullende klasse
- EU-registratie: hogere basisleges maar dekking in alle lidstaten
- Internationale registratie: leges per aangewezen land plus administratiekosten
Professionele hulp is de investering waard wanneer je bedrijf afhankelijk is van het merk, bij internationale ambities, of als je geen ervaring hebt met merkregistratie. Een merkgemachtigde biedt voordelen zoals vakkundige classificatie van je producten, minimale kans op weigering door correcte indiening, en juridische ondersteuning bij oppositieprocedures. Als een merk niet correct wordt ingediend, wordt het geweigerd of kan het later nietig worden verklaard, waardoor je investering verloren gaat.
Het is belangrijk om merkregistratie te zien als een investering in je bedrijf. De bescherming die je krijgt weegt op tegen de kosten, vooral als je bedenkt wat rebranding zou kosten als je later gedwongen wordt je naam te wijzigen. Voor ondernemers die zekerheid willen over hun merknaam is professionele begeleiding vaak de verstandigste keuze.
Het beschermen van je merknaam is een belangrijke stap voor iedere ondernemer. Of je nu kiest voor een gratis controle of professionele begeleiding, het belangrijkste is dat je actie onderneemt voordat je investeert in je merk. Wil je zekerheid over de beschikbaarheid en registreerbaarheid van jouw merknaam? Neem dan contact op voor professioneel advies en ondersteuning bij je merkregistratie.
Veelgestelde vragen #
Wat is het verschil tussen een merkcontrole en een domeinnaambeschikbaarheid? #
Een merkcontrole onderzoekt juridische bescherming in officiële merkregisters, terwijl een domeinnaamcheck alleen kijkt of een webadres vrij is. Je kunt een beschikbare domeinnaam hebben terwijl het merk al door iemand anders is geregistreerd, wat later tot juridische problemen kan leiden. Controleer daarom altijd beide voordat je je bedrijfsnaam definitief kiest.
Hoe lang duurt het hele proces van merkcontrole tot definitieve registratie? #
Een professionele merkcontrole duurt meestal 3-5 werkdagen. Na een positief advies duurt de registratieprocedure bij BOIP ongeveer 2-4 maanden en bij EUIPO 4-6 maanden. Deze termijn kan oplopen als er oppositie wordt ingediend of als het bureau aanvullende vragen heeft over je aanvraag.
Kan ik mijn merknaam later nog uitbreiden naar andere productcategorieën? #
Ja, maar dit vereist een nieuwe aanvraag voor de extra klassen. Het is goedkoper om direct alle relevante klassen mee te nemen bij je eerste registratie. Overweeg daarom goed welke producten of diensten je in de toekomst mogelijk wilt aanbieden en neem deze klassen preventief mee in je oorspronkelijke aanvraag.
Wat gebeurt er als iemand oppositie indient tegen mijn merkaanvraag? #
Bij oppositie krijg je de kans om te reageren en je aanvraag te verdedigen. Dit kan leiden tot onderhandelingen over co-existentie, beperking van je waren/diensten, of in het slechtste geval intrekking van je aanvraag. Een merkgemachtigde kan je bijstaan in deze procedure en de kans op een gunstige uitkomst vergroten door strategisch verweer.
Moet ik mijn logo ook laten controleren of alleen mijn woordmerk? #
Beide hebben aparte bescherming nodig. Een woordmerk beschermt de naam in elke vormgeving, terwijl een beeldmerk specifiek je logo beschermt. Voor optimale bescherming kun je beide registreren, maar begin met het woordmerk als je budget beperkt is - dit biedt de breedste bescherming voor je merknaam.
Kan ik een merkcontrole uitvoeren voor een naam in een andere taal of met speciale tekens? #
Ja, maar dit vereist extra aandacht bij het zoeken. Controleer verschillende schrijfwijzen, vertalingen en transliteraties van je merk. Bij Chinese karakters of Arabisch schrift is specialistische hulp aan te raden omdat fonetische overeenkomsten in verschillende talen tot conflicten kunnen leiden die een standaard zoekopdracht mist.
