Wat zijn voorbeelden van vermogen?

Onderscheidend vermogen is het unieke karakter waardoor je merk zich onderscheidt van andere merken in de markt. Het bepaalt of je merk beschermd kan worden als handelsmerk en voorkomt dat anderen soortgelijke tekens gebruiken. Voorbeelden van sterk onderscheidend vermogen zijn fantasienamen zoals Google of Kodak, terwijl beschrijvende termen zoals “Vers Brood” voor een bakkerij juist zwak onderscheidend vermogen hebben. Dit artikel beantwoordt de belangrijkste vragen over onderscheidend vermogen in het merkenrecht.

Wat betekent onderscheidend vermogen precies in merkenrecht? #

Onderscheidend vermogen is de eigenschap van een merk om producten of diensten van één onderneming te onderscheiden van die van andere ondernemingen. Het is de belangrijkste voorwaarde voor merkregistratie en bepaalt de sterkte van je juridische bescherming. Zonder voldoende onderscheidend vermogen kan een teken niet als merk worden geregistreerd bij het BOIP, EUIPO of andere merkregisters.

In het merkenrecht vermogen draait alles om de vraag: kan een consument jouw product of dienst herkennen aan dit specifieke teken? Een merk moet meer zijn dan alleen een beschrijving van wat je aanbiedt. Het moet functioneren als een herkomstaanduiding die consumenten direct linkt aan jouw onderneming.

De criteria voor onderscheidend vermogen worden streng beoordeeld tijdens het registratieproces. Merkexaminatoren kijken naar verschillende factoren:

• Is het merk puur beschrijvend voor de aangeboden producten of diensten?
• Bestaat het merk uit algemeen gebruikelijke termen in de sector?
• Heeft het merk voldoende fantasie-elementen of originaliteit?
• Kan het publiek het merk zien als herkomstaanduiding?

Het beoordelen van onderscheidend vermogen gebeurt altijd in relatie tot de specifieke waren en diensten waarvoor je het merk wilt registreren. Een woord dat beschrijvend is voor computers kan bijvoorbeeld wel onderscheidend zijn voor kleding. Daarom is het belangrijk om bij je aanvraag de juiste classificatie te kiezen, iets waarbij een IE Professional zoals wij je kan helpen om fouten en weigeringen te voorkomen.

Welke soorten merken hebben sterk onderscheidend vermogen? #

Merken met sterk onderscheidend vermogen genieten de beste juridische bescherming en zijn het gemakkelijkst te registreren. Fantasienamen zoals Xerox, Spotify of Zalando hebben het sterkste onderscheidend vermogen omdat ze volledig verzonnen zijn. Deze woorden bestonden niet voordat ze als merk werden gecreëerd, waardoor ze uniek en onmiddellijk herkenbaar zijn.

Willekeurige merken vormen een tweede categorie met uitstekend onderscheidend vermogen. Denk aan Apple voor computers of Amazon voor een online winkel. Deze woorden bestaan wel in de taal, maar hebben geen enkele relatie met de aangeboden producten of diensten. Door deze willekeurige koppeling ontstaat een sterk en beschermbaar merk.

Suggestieve merken zitten tussen willekeurig en beschrijvend in. Ze hinten naar eigenschappen van het product zonder deze direct te beschrijven. Voorbeelden zijn:

• Netflix (internet + flicks/films)
• Microsoft (microcomputer + software)
• Instagram (instant + telegram)
• Booking.com (verwijst naar boeken maar beschrijft niet direct)

Deze merken vereisen een denkstap van de consument om de link met het product te leggen. Dat maakt ze onderscheidend genoeg voor registratie terwijl ze toch iets communiceren over de dienst.

Beeldmerken en logo’s kunnen ook sterk onderscheidend vermogen hebben, vooral wanneer ze abstract of creatief zijn. De Nike swoosh, het Apple-logo of de Mercedes-ster zijn voorbeelden van visuele elementen met enorm onderscheidend vermogen. Bij de registratie van dergelijke merken is het wel belangrijk dat de grafische weergave correct wordt ingediend, waarbij professionele begeleiding het verschil kan maken tussen acceptatie en weigering.

Wanneer heeft een merk onvoldoende onderscheidend vermogen? #

Een merk heeft onvoldoende onderscheidend vermogen wanneer het alleen bestaat uit tekens die de eigenschappen van producten of diensten beschrijven. “Vers” voor brood, “Snel” voor een koeriersdienst of “Biologisch” voor groenten zijn klassieke voorbeelden van beschrijvende termen die niet als merk geregistreerd kunnen worden. Deze woorden moeten vrij blijven voor alle ondernemers in de sector.

Generieke aanduidingen vormen een andere categorie zonder onderscheidend vermogen. Dit zijn de algemene namen voor producten of diensten zoals “Computer”, “Restaurant” of “Advocaat”. Deze termen zijn zo basaal dat niemand er exclusieve rechten op kan claimen. Ook combinaties van generieke termen zoals “ComputerWinkel” of “RestaurantGids” worden meestal geweigerd.

Gebruikelijke symbolen en tekens in een bepaalde sector missen eveneens onderscheidend vermogen. Denk aan:

• Een rood kruis voor medische diensten
• Een weegschaal voor juridische diensten
• Een @ symbool voor e-maildiensten
• Eco of Bio voor milieuvriendelijke producten

Geografische aanduidingen kunnen ook problematisch zijn. “Amsterdams Bier”, “Belgische Chocolade” of “Franse Wijn” beschrijven alleen de herkomst en kunnen daarom niet exclusief worden geclaimd. Er bestaan wel uitzonderingen voor beschermde geografische aanduidingen, maar dat is een apart juridisch gebied.

Kwaliteitsaanduidingen zoals “Premium”, “Luxe”, “Top” of “Best” worden systematisch geweigerd omdat alle ondernemers deze termen moeten kunnen gebruiken om hun producten aan te prijzen. Zelfs creatieve spellingen zoals “Kwalitijd” of “Premjum” worden vaak doorgeprikt door merkexaminatoren. Daarom is het verstandig om vooraf advies in te winnen bij een merkgemachtigde die kan inschatten of je merk voldoende onderscheidend is.

Hoe kan je het onderscheidend vermogen van je merk versterken? #

Het versterken van onderscheidend vermogen begint bij het creëren van een merk dat van nature distinctief is. Combineer beschrijvende elementen met fantasie-elementen om een uniek geheel te vormen. “FreshBite” is sterker dan alleen “Fresh” voor voedingsproducten, en “TechnoVision” heeft meer onderscheidend vermogen dan “Technology” voor IT-diensten.

Grafische elementen kunnen een zwak woordmerk aanzienlijk versterken. Een beschrijvend woord in combinatie met een uniek logo, bijzondere lettertypes of creatieve kleuren kan alsnog registreerbaar worden. Let wel op dat je dan alleen bescherming krijgt voor die specifieke grafische weergave, niet voor het woord op zich.

Bestaande merken kunnen onderscheidend vermogen opbouwen door intensief gebruik in de markt. Dit heet inburgering in het merkenrecht. Voorbeelden van merken die door gebruik onderscheidend zijn geworden:

• Hema (oorspronkelijk afkorting voor Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam)
• Ikea (combinatie van initialen)
• C&A (initialen van oprichters)

Voor inburgering moet je bewijzen dat een significant deel van het relevante publiek jouw teken herkent als merk. Dit vereist vaak jarenlang gebruik, substantiële investeringen in marketing en marktonderzoek als bewijs. Het is een kostbaar en onzeker traject dat je beter kunt vermijden door direct een sterk merk te kiezen.

Praktische strategieën om direct een sterk merk te ontwikkelen zijn het gebruik van woordspelingen, het combineren van onverwachte elementen of het creëren van volledig nieuwe woorden. Tools zoals een thesaurus, woordgeneratoren of brainstormsessies kunnen helpen. Test je ideeën altijd bij je doelgroep en laat een merkgemachtigde beoordelen of registratie haalbaar is voordat je investeert in marketing en branding.

Wat zijn praktische voorbeelden uit verschillende bedrijfstakken? #

In de technologiesector zien we grote verschillen in onderscheidend vermogen. Sterke merken zoals Google, Yahoo en Mozilla zijn fantasienamen zonder betekenis. Zwakkere merken zoals “Software Solutions” of “IT Services” worden geweigerd vanwege hun beschrijvende karakter. Microsoft zit ertussen met een suggestief merk dat wel registreerbaar was.

De voedingsindustrie kent vergelijkbare patronen. Voorbeelden vermogen in deze sector variëren van zeer sterk (Danone, Nestlé, Unilever) tot zwak (“Verse Groenten”, “Biologisch Voedsel”). Interessant zijn merken zoals Coolbest die een Engels woord gebruiken voor Nederlandse producten, waardoor extra onderscheidend vermogen ontstaat.

In de modesector zien we dat veel luxemerken persoonsnamen gebruiken (Chanel, Versace, Armani). Deze hebben van nature onderscheidend vermogen, tenzij het zeer algemene namen zijn. Beschrijvende termen zoals “Fashion House” of “Trendy Clothes” worden consequent geweigerd. Creatieve merken zoals Zara, H&M of Cos combineren kortheid met onderscheidend vermogen.

Dienstverlenende sectoren worstelen vaak met onderscheidend vermogen omdat ze hun diensten willen beschrijven. Vergelijk deze voorbeelden:

• Sterk: Uber (transport), Airbnb (accommodatie), Deliveroo (bezorging)
• Zwak: “Taxi Service”, “Vakantiehuizen”, “Bezorgdienst”
• Gemiddeld: Booking.com, Takeaway.com (suggestief maar niet puur beschrijvend)

De les uit al deze sectoren is duidelijk: hoe creatiever en minder beschrijvend je merk, hoe sterker de juridische bescherming. Bedrijven die kiezen voor beschrijvende namen lopen het risico dat hun merkregistratie wordt geweigerd of dat concurrenten soortgelijke namen kunnen gebruiken. Een professionele beoordeling vooraf door een IE Professional kan kostbare fouten voorkomen en zorgen voor een merk dat je business echt beschermt.

Het onderscheidend vermogen van je merk bepaalt dus niet alleen of registratie mogelijk is, maar ook hoe breed je bescherming strekt en hoe gemakkelijk je kunt optreden tegen inbreukmakers. Investeer daarom tijd in het ontwikkelen van een sterk, onderscheidend merk. Het vormt de basis van je merkstrategie en intellectuele eigendom portfolio. Wil je zeker weten dat jouw merk voldoende onderscheidend vermogen heeft? Neem dan contact op voor professioneel advies over je merkregistratie.