Je kunt een merkrecht vestigen op verschillende elementen die jouw producten of diensten onderscheiden van die van anderen. Dit omvat niet alleen namen en logo’s, maar ook slogans, geluiden, kleuren, vormen en zelfs geuren. Het belangrijkste is dat je merk onderscheidend vermogen heeft en consumenten het kunnen herkennen als jouw unieke identificatie. Je kunt kiezen voor registratie op Benelux-niveau, EU-niveau of internationaal, afhankelijk van waar je actief bent of wilt worden.
Wat kun je allemaal als merk registreren? #
Als ondernemer heb je veel meer mogelijkheden voor merknaam registratie dan je misschien denkt. Het meest voorkomende zijn natuurlijk woordmerken (zoals bedrijfsnamen) en beeldmerken (logo’s), maar de mogelijkheden gaan veel verder.
Je kunt ook gecombineerde merken registreren, waarbij je tekst en beeld samenvoegt. Denk aan het Nike-logo met de swoosh én de tekst “Nike”. Bijzondere merken zoals 3D-merken worden steeds populairder. Hierbij registreer je de vorm van je product, zoals de iconische Coca-Cola fles of de driehoekige Toblerone-verpakking.
Kleurmerken zijn ook mogelijk wanneer een specifieke kleur sterk verbonden is met je merk. Geluidsmerken zoals jingles of herkenningsmelodieën kunnen eveneens beschermd worden. Zelfs geurmerken zijn mogelijk, al is dit in de praktijk lastig omdat je de geur grafisch moet kunnen weergeven.
Het belangrijkste criterium is dat je merk producten of diensten moet kunnen onderscheiden. Een puur beschrijvende term zoals “Lekkere Appels” voor een fruithandel zal niet geaccepteerd worden, maar “Apple” voor computers wel omdat het niet beschrijvend is voor die producten.
Welke producten en diensten kun je met een merk beschermen? #
Bij merkregistratie moet je aangeven voor welke producten en diensten je bescherming wilt. Dit gebeurt via het Nice-classificatiesysteem, dat bestaat uit 45 klassen: klasse 1 tot 34 voor producten en klasse 35 tot 45 voor diensten.
Enkele veelvoorkomende klassen zijn:
- Klasse 9: Software, computers, apps en elektronische apparaten
- Klasse 25: Kleding, schoenen en hoofddeksels
- Klasse 35: Reclame, marketing en zakelijke dienstverlening
- Klasse 41: Onderwijs, training en entertainment
- Klasse 43: Horeca, restaurants en catering
Het kiezen van de juiste klassen is belangrijk voor optimale bescherming. Je betaalt per klasse, dus het is slim om goed na te denken over waar je nu actief bent én waar je in de toekomst naartoe wilt. Een kledingmerk dat later ook parfum wil verkopen, moet ook klasse 3 (cosmetica en parfums) overwegen.
Let op: je merkrecht geldt alleen voor de klassen die je registreert. Als je een merk registreert in klasse 25 voor kleding, kun je niet optreden tegen iemand die dezelfde naam gebruikt voor software in klasse 9.
Waar geldt je merkrecht geografisch gezien? #
Merkrechten werken volgens het territorialiteitsbeginsel: ze gelden alleen in het gebied waar je ze hebt geregistreerd. Je hebt drie hoofdopties voor geografische bescherming, elk met eigen voordelen en overwegingen.
Benelux-registratie via het BOIP (Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom) beschermt je merk in Nederland, België en Luxemburg. Dit is vaak de meest logische eerste stap voor ondernemers in deze regio. De procedure is relatief snel en de kosten zijn beperkt.
Een EU-merkregistratie via EUIPO (European Union Intellectual Property Office) geeft je bescherming in alle 27 EU-lidstaten met één aanvraag. Dit is interessant als je plannen hebt om je activiteiten uit te breiden naar andere Europese landen. Het voordeel is dat je met één registratie een enorm gebied dekt.
Voor internationale bescherming kun je via WIPO (World Intellectual Property Organization) een internationale aanvraag doen. Hierbij kies je specifieke landen waar je bescherming wilt. Dit systeem werkt alleen voor landen die het Madrid Protocol hebben ondertekend.
De keuze hangt af van je huidige activiteiten en toekomstplannen. Begin waar je nu actief bent en breid later uit als dat nodig is. Houd wel rekening met de verschillende kosten en procedures per gebied.
Wat mag je niet als merk registreren? #
Niet alles kan als merk geregistreerd worden. Er zijn absolute weigeringsgronden die voor iedereen gelden, ongeacht of er al andere merkrechten bestaan.
Beschrijvende termen die alleen maar aangeven wat je product is of doet, worden geweigerd. “Verse Broodjes” voor een bakkerij of “Snelle Bezorging” voor een koeriersdienst zijn te beschrijvend. Ook generieke namen zoals “Computer” voor computers of “Fiets” voor fietsen kun je niet claimen.
Misleidende aanduidingen zijn verboden. Je mag geen “Bio” in je merk opnemen als je producten niet biologisch zijn. Tekens die in strijd zijn met de openbare orde of goede zeden worden ook geweigerd, net als officiële symbolen zoals vlaggen of wapenschilden.
Daarnaast zijn er relatieve weigeringsgronden. Dit betekent dat je merk kan botsen met oudere rechten van anderen. Als iemand al een identiek of verwarrend gelijkend merk heeft voor dezelfde producten, wordt jouw aanvraag geweigerd. Ook bekende merken genieten extra bescherming, zelfs buiten hun eigen productcategorieën.
Geografische aanduidingen zonder onderscheidend vermogen zijn ook problematisch. “Amsterdamse Kaas” kun je niet monopoliseren, maar “Amsterdam Trading Company” voor handelsdiensten kan wel.
Hoe lang duurt merkbescherming en hoe vernieuw je deze? #
Een merkregistratie is 10 jaar geldig vanaf de datum van je aanvraag. Het mooie is dat je deze bescherming onbeperkt kunt verlengen, telkens voor periodes van 10 jaar. Zolang je op tijd vernieuwt en de vernieuwingstaksen betaalt, kan je merk eeuwig beschermd blijven.
Het vernieuwingsproces is eenvoudig. Je ontvangt meestal een herinnering van het merkenbureau ongeveer 6 maanden voor de vervaldatum. Je hoeft alleen de vernieuwingstaks te betalen, er is geen nieuwe inhoudelijke beoordeling. De hoogte van deze taks hangt af van het gebied (Benelux, EU of internationaal) en het aantal klassen.
Belangrijk om te weten: je moet je merk wel daadwerkelijk gebruiken. Als je je merk 5 jaar lang niet gebruikt voor de producten of diensten waarvoor het geregistreerd is, kan een concurrent vragen om doorhaling wegens non-gebruik. Dit gebruik moet “normaal” zijn, dus niet alleen een paar producten verkopen om het merk in stand te houden.
Plan je vernieuwingen goed in. Als je te laat bent met vernieuwen, vervalt je merkrecht en moet je opnieuw beginnen met een nieuwe aanvraag. Dit betekent dat je weer door het hele registratieproces moet en dat anderen in de tussentijd mogelijk jouw merk hebben geregistreerd.
Belangrijkste punten om te onthouden #
Merkregistratie biedt je veel meer mogelijkheden dan alleen het beschermen van een naam. Van logo’s tot geluiden, van kleuren tot vormen, je kunt verschillende elementen registreren die jouw bedrijf uniek maken. Het belangrijkste is dat je merk onderscheidend vermogen heeft en niet puur beschrijvend is.
Het kiezen van de juiste klassen uit het Nice-classificatiesysteem is belangrijk voor effectieve bescherming. Denk niet alleen aan waar je nu actief bent, maar ook aan toekomstige uitbreidingen. Je betaalt per klasse, dus een doordachte strategie loont.
Geografisch gezien heb je keuze uit Benelux-, EU- of internationale bescherming. Start waar je nu actief bent en breid uit wanneer nodig. Houd rekening met het territorialiteitsbeginsel: je rechten gelden alleen waar je ze registreert.
Tot slot, vergeet niet dat merkbescherming onderhoud vraagt. Gebruik je merk actief en vernieuw op tijd elke 10 jaar. Met de juiste aanpak en tijdige vernieuwingen kan je merk generaties lang beschermd blijven. Voor professionele begeleiding bij je merknaamregistratie kun je altijd contact met ons opnemen.
