Het gebruik van een logo zonder toestemming kan inderdaad strafbaar zijn wanneer het gaat om een beschermd merk. In België vallen logo’s onder de intellectuele eigendomsrechten, specifiek het merkenrecht. Wanneer een logo geregistreerd is als merk, heeft de eigenaar het exclusieve recht om dit te gebruiken voor de waren of diensten waarvoor het is geregistreerd. Ongeoorloofd gebruik kan leiden tot juridische stappen.
Wanneer is het gebruik van een logo strafbaar? #
Het gebruik van een logo wordt strafbaar wanneer je zonder toestemming een geregistreerd merk gebruikt voor commerciële doeleinden. Dit geldt vooral wanneer het gebruik verwarring kan veroorzaken bij consumenten over de herkomst van producten of diensten.
In België zijn logo’s beschermd via verschillende wetten. Het merkenrecht biedt de sterkste bescherming, maar ook het auteursrecht kan van toepassing zijn op creatieve logo-ontwerpen. Een logo wordt automatisch beschermd door auteursrecht zodra het voldoende origineel is, maar merkregistratie biedt veel bredere bescherming.
Problematische situaties ontstaan vaak bij:
- Het kopiëren van een bestaand logo voor eigen gebruik
- Het maken van een logo dat sterk lijkt op een bestaand merk
- Het gebruiken van andermans logo op je website of producten
- Het aanpassen van een bekend logo zonder toestemming
De rol van merkregistratie is cruciaal bij het beschermen van logo’s. Door je logo te registreren als merk, krijg je het exclusieve recht om dit te gebruiken binnen de geregistreerde klassen. Dit voorkomt dat anderen jouw logo kunnen gebruiken en geeft je de mogelijkheid om op te treden tegen inbreukmakers.
Wat zijn de gevolgen van onrechtmatig logogebruik? #
Onrechtmatig logogebruik kan leiden tot zowel civielrechtelijke als strafrechtelijke gevolgen. De eigenaar van het merk kan een vordering instellen tot staking van het gebruik, vaak gecombineerd met een schadevergoeding.
Bij civielrechtelijke procedures kan de rechter verschillende maatregelen opleggen. Een stakingsbevel dwingt je om onmiddellijk te stoppen met het gebruik van het logo. Daarnaast kunnen dwangsommen worden opgelegd, waarbij je voor elke dag dat je doorgaat met de inbreuk een bepaald bedrag moet betalen.
Mogelijke sancties bij merkinbreuk omvatten:
- Vernietiging van producten met het inbreukmakende logo
- Publicatie van het vonnis op kosten van de inbreukmaker
- Overdracht van de domeinnaam bij online inbreuk
- Vergoeding van alle geleden schade en gederfde winst
In ernstige gevallen van namaak kan ook het strafrecht van toepassing zijn. Dit kan leiden tot geldboetes of zelfs gevangenisstraf, vooral wanneer sprake is van opzettelijke misleiding of grootschalige namaak.
Hoe weet ik of een logo beschermd is? #
Om te controleren of een logo beschermd is, kun je verschillende merkendatabases raadplegen. Voor de Benelux is dit het BOIP (Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom), voor Europese merken het EUIPO.
Het zoeken in merkendatabases vereist enige ervaring. Je moet niet alleen zoeken op exacte overeenkomsten, maar ook op visueel vergelijkbare merken. Logo’s kunnen geregistreerd zijn als:
- Woordmerk (alleen de tekst)
- Beeldmerk (alleen het grafische element)
- Gecombineerd merk (tekst en beeld samen)
Naast merkregistratie kan een logo ook beschermd zijn door auteursrecht of als handelsnaam. Het auteursrecht ontstaat automatisch bij creatie, terwijl handelsnamen beschermd zijn zodra ze in gebruik zijn genomen. Dit maakt een volledig merkonderzoek complex.
Voor een betrouwbaar merkonderzoek is het raadzaam om professionele hulp in te schakelen. Een merkgemachtigde kan een uitgebreid onderzoek uitvoeren en adviseren over mogelijke risico’s voordat je een logo gaat gebruiken.
Wanneer mag ik wel een logo van een ander gebruiken? #
Er bestaan verschillende situaties waarin het gebruik van andermans logo wel is toegestaan. Voor nieuwsrapportage of educatieve doeleinden mag je vaak logo’s gebruiken onder het principe van eerlijk gebruik.
Journalisten mogen logo’s tonen bij berichtgeving over bedrijven, en docenten kunnen logo’s gebruiken in lesmateriaal. Deze uitzonderingen gelden echter alleen voor niet-commercieel gebruik en moeten proportioneel zijn aan het doel.
Met een licentieovereenkomst kun je wel toestemming krijgen voor commercieel gebruik. Hierin worden de voorwaarden vastgelegd, zoals:
- De duur van het gebruik
- Het geografische gebied
- De specifieke toepassingen
- Eventuele vergoedingen
Het verschil tussen inspiratie en inbreuk is vaak een grijs gebied. Je mag je laten inspireren door bestaande ontwerpen, maar het resultaat moet voldoende onderscheidend zijn. Als consumenten de logo’s kunnen verwarren, is er sprake van inbreuk.
Hoe kan ik mijn eigen logo beschermen tegen misbruik? #
De beste manier om je logo te beschermen is door het te registreren als merk. Via merknaam registreren kun je je logo vastleggen voor de klassen waarin je actief bent.
Tijdige registratie is essentieel omdat in het merkenrecht geldt: wie het eerst komt, het eerst maalt. Zodra een ander jouw logo registreert, wordt het moeilijk om hier nog tegen op te treden. De beschermingsomvang hangt af van de gekozen klassen en het geografische gebied.
Je hebt verschillende registratiemogelijkheden:
- Benelux-registratie voor bescherming in België, Nederland en Luxemburg
- EU-registratie voor bescherming in alle lidstaten
- Internationale registratie voor wereldwijde bescherming
De kosten en procedures verschillen per optie. Een Benelux-registratie is het meest toegankelijk en biedt al goede bescherming voor bedrijven die regionaal actief zijn. Voor internationale ambities is een bredere registratie aan te raden.
Belangrijkste aandachtspunten bij logogebruik #
Bij het gebruik van logo’s moet je altijd voorzichtig zijn. Controleer eerst of het logo dat je wilt gebruiken niet al beschermd is. Dit voorkomt kostbare juridische procedures achteraf.
Een praktische checklist voor ondernemers:
- Voer altijd een merkonderzoek uit voor nieuw logogebruik
- Registreer je eigen logo tijdig via merknaam registratie
- Documenteer het ontwikkelingsproces van je logo
- Vraag toestemming bij twijfel over gebruik van andermans logo
- Houd rekening met internationale bescherming bij export
Bij twijfel over logogebruik is professioneel advies onmisbaar. De kosten van preventief advies wegen niet op tegen mogelijke schadeclaims en juridische procedures. Een merkgemachtigde kan je begeleiden bij zowel het onderzoek naar bestaande rechten als het beschermen van je eigen logo. Wil je zekerheid over je logo en merknaamregistratie? Neem dan contact op voor deskundig advies over de beste strategie voor jouw situatie.
