Nee, je hebt niet altijd een advocaat nodig om je bedrijf te registreren in België. Voor eenvoudige bedrijfsvormen zoals een eenmanszaak kun je de registratie volledig zelf regelen bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Bij complexere rechtsvormen zoals een BV of NV is tussenkomst van een notaris wel verplicht voor de oprichtingsakte. Een advocaat kan nuttig zijn voor juridisch advies over de beste bedrijfsvorm, aansprakelijkheid en fiscale optimalisatie, maar is alleen noodzakelijk in specifieke gevallen zoals complexe aandeelhoudersstructuren of sectorspecifieke regelgeving.
Wanneer is juridische bijstand verplicht bij bedrijfsregistratie? #
Juridische bijstand is alleen verplicht bij de oprichting van vennootschappen zoals een BV, NV of CV. Voor deze rechtsvormen moet je naar een notaris voor het opstellen van de oprichtingsakte. Bij een eenmanszaak of vennootschap onder firma (VOF) kun je alles zelf regelen zonder tussenkomst van een juridisch professional.
Het verschil zit vooral in de complexiteit van de rechtsvorm. Een eenmanszaak registreer je rechtstreeks bij een ondernemingsloket of online via de KBO. Je hebt hiervoor alleen je identiteitskaart, een bankrekeningnummer en eventueel specifieke vergunningen voor je sector nodig. Het hele proces duurt meestal niet langer dan een uur.
Voor een BV of NV ligt dat anders. Hier moet je verplicht langs de notaris voor het opstellen van statuten en het verlijden van de oprichtingsakte. De notaris controleert of aan alle wettelijke vereisten is voldaan, zoals het minimumkapitaal en de aansprakelijkheidsregeling. Dit is geen keuze maar een wettelijke verplichting die voortvloeit uit het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen.
Een advocaat is dus niet verplicht voor bedrijfsregistratie, maar kan wel waardevol zijn voor advies over de juiste rechtsvormkeuze. Vooral als je twijfelt tussen verschillende opties of als je bedrijf bijzondere kenmerken heeft, zoals internationale activiteiten of meerdere aandeelhouders. De keuze voor juridische bijstand hangt vooral af van je persoonlijke situatie en de complexiteit van je onderneming.
Wat zijn de kosten van een advocaat versus zelf registreren? #
De kosten voor bedrijfsregistratie variëren sterk tussen zelf doen en professionele hulp inschakelen. Bij een eenmanszaak betaal je alleen de registratiekosten bij de KBO, terwijl juridische bijstand het totaalbedrag flink kan opdrijven. Een advocaat rekent meestal een uurtarief plus eventuele vaste kosten voor standaardprocedures.
Als je zelf een eenmanszaak registreert, ben je alleen de basiskosten kwijt: de inschrijving bij de KBO, eventuele vergunningen en de activering van je btw-nummer. Dit zijn vaste tarieven die voor iedereen gelijk zijn. Het ondernemingsloket rekent een klein bedrag voor de administratieve verwerking.
Bij het inschakelen van een advocaat komen daar honorariumkosten bij. Deze variëren per kantoor en regio, maar ook per complexiteit van je dossier. Een eenvoudig adviesgesprek over de beste rechtsvorm kost minder dan het volledig laten begeleiden van een vennootschapsoprichting. Advocaten werken vaak met uurtarieven of vaste pakketten voor standaardprocedures.
Vergeet ook de verborgen kosten niet. Zonder professionele hulp loop je het risico fouten te maken die later geld kosten. Denk aan een verkeerde btw-registratie, gemiste deadlines of het kiezen van een ongunstige rechtsvorm. Deze fouten kunnen leiden tot boetes, extra belastingen of zelfs persoonlijke aansprakelijkheid. Een advocaat helpt deze valkuilen te vermijden, wat op lange termijn geld kan besparen.
Voor vennootschappen komen er sowieso notariskosten bij, ongeacht of je een advocaat inschakelt. De notaris rekent vaste tarieven voor het opstellen van de akte en de publicatie ervan. Een advocaat kan wel helpen bij het voorbereiden van de statuten en het onderhandelen over aandeelhoudersovereenkomsten, wat de notariskosten kan beperken door efficiëntere afhandeling.
Welke risico’s loop je zonder professionele juridische begeleiding? #
Zonder juridische begeleiding loop je verschillende risico’s die later grote gevolgen kunnen hebben. De meest voorkomende fout is het kiezen van de verkeerde rechtsvorm, waardoor je onnodig veel belasting betaalt of onbedoeld persoonlijk aansprakelijk bent. Ook fouten in statuten of registratiedocumenten kunnen leiden tot juridische problemen en extra kosten.
Een verkeerde rechtsvormkeuze heeft directe financiële gevolgen. Kies je bijvoorbeeld voor een eenmanszaak terwijl een vennootschap fiscaal voordeliger zou zijn, dan betaal je jarenlang te veel belasting. Omgekeerd kan een te complexe structuur leiden tot onnodige administratieve lasten en kosten. Deze keuze beïnvloedt ook je persoonlijke aansprakelijkheid: bij een eenmanszaak sta je met je privévermogen garant voor bedrijfsschulden.
Fouten in de statuten van een vennootschap kunnen nog verstrekkender gevolgen hebben. Onduidelijke afspraken over besluitvorming, winstuitkering of overdracht van aandelen leiden vaak tot conflicten tussen vennoten. Zonder goed opgestelde statuten kan een meningsverschil uitlopen op een kostbare juridische procedure die je bedrijf verlamt.
Ook fiscale complicaties zijn een reëel risico. De belastingwetgeving is complex en verandert regelmatig. Zonder advies kun je belangrijke aftrekposten missen of verkeerde keuzes maken bij je btw-registratie. Een fout in je btw-aangifte of vennootschapsbelasting kan leiden tot naheffingen, boetes en zelfs strafrechtelijke vervolging bij grove nalatigheid.
Bij internationale activiteiten of specifieke sectoren worden de risico’s nog groter. Elke sector heeft eigen regels en vergunningen. Zonder kennis van deze regelgeving kun je onbedoeld illegaal opereren. Ook bij grensoverschrijdende activiteiten gelden complexe regels voor belasting en sociale zekerheid die zonder expertise moeilijk te doorgronden zijn.
Hoe werkt de registratieprocedure met en zonder advocaat? #
De registratieprocedure verschilt aanzienlijk tussen zelfstandige aanmelding en begeleiding door een advocaat. Bij zelfregistratie doorloop je alle stappen persoonlijk, van voorbereiding tot inschrijving. Met een advocaat neemt deze veel administratieve taken over en begeleidt je door het hele proces met professioneel advies op maat.
Bij zelfstandige registratie begin je met het verzamelen van de benodigde documenten: identiteitskaart, bewijs van beroepskennis indien vereist, en eventuele vergunningen. Vervolgens ga je naar een erkend ondernemingsloket of doe je de aanvraag online via de KBO-website. Je vult alle formulieren zelf in, betaalt de kosten en ontvangt je ondernemingsnummer. Voor een eenmanszaak duurt dit proces meestal enkele dagen tot een week.
Met een advocaat verloopt het proces anders. Na een eerste gesprek analyseert de advocaat je situatie en adviseert over de beste rechtsvorm. De advocaat bereidt alle documenten voor, controleert of je aan alle voorwaarden voldoet en begeleidt je bij eventuele aanvullende stappen. Bij vennootschappen coördineert de advocaat ook het contact met de notaris en zorgt voor correcte statuten.
Het grootste verschil zit in de doorlooptijd en zekerheid. Zelf registreren kan sneller als je precies weet wat je doet, maar fouten leiden tot vertraging. Een advocaat kent de procedures en voorkomt vertragingen door fouten. Vooral bij complexere structuren of specifieke sectoren bespaart professionele hulp tijd doordat alle documenten direct correct zijn.
Ook na de registratie blijft er een verschil. Zonder advocaat moet je zelf alle vervolgstappen bijhouden: btw-activering, sociale verzekeringen, eventuele vergunningen. Een advocaat informeert je proactief over deze verplichtingen en kan doorverwijzen naar andere professionals zoals boekhouders. Dit voorkomt dat je belangrijke deadlines mist in de opstartfase van je bedrijf.
Wanneer loont het om toch een advocaat in te schakelen? #
Een advocaat inschakelen loont vooral bij complexe bedrijfsstructuren, meerdere aandeelhouders of specifieke sectoren met strenge regelgeving. Ook bij internationale activiteiten, intellectuele eigendomsrechten of wanneer je grote investeringen aantrekt, is juridische expertise waardevol. De meerwaarde zit in het vermijden van kostbare fouten en het optimaliseren van je bedrijfsstructuur.
Bij complexe aandeelhoudersstructuren is een advocaat bijna onmisbaar. Denk aan situaties met verschillende soorten aandelen, specifieke stemrechten of exit-regelingen. Een advocaat helpt bij het opstellen van aandeelhoudersovereenkomsten die ieders belangen beschermen en toekomstige conflicten voorkomen. Ook bij familiale opvolging of management buy-outs is juridische begeleiding belangrijk voor een vlotte overdracht.
Voor bedrijven met internationale ambities is juridisch advies eveneens waardevol. Elke land heeft eigen regels voor bedrijfsvoering, belastingen en arbeidsrecht. Een advocaat met internationale expertise helpt je de juiste structuur te kiezen voor grensoverschrijdende activiteiten. Dit voorkomt dubbele belasting en zorgt dat je overal compliant bent met lokale wetgeving.
Wanneer intellectuele eigendomsrechten een belangrijke rol spelen in je bedrijf, is specialistische juridische hulp aan te raden. Dit geldt vooral voor technologiebedrijven, creatieve ondernemingen of bedrijven met een uniek product. Een advocaat kan adviseren over de beste strategie om je intellectuele eigendom te beschermen, bijvoorbeeld door je merknaam te laten registreren bij de juiste instanties. Het BOIP, EUIPO of WIPO zijn complexe registers waar fouten duur kunnen uitpakken. Een merkgemachtigde of IE-professional zoals wij kent de valkuilen en zorgt voor een correcte classificatie, wat de kans op merkweigering minimaliseert.
Ook in zwaar gereguleerde sectoren zoals financiële dienstverlening, gezondheidszorg of voeding is juridische expertise vaak noodzakelijk. Deze sectoren kennen specifieke vergunningseisen en toezichthouders. Een advocaat met sectorkennis helpt je door het doolhof van regelgeving en zorgt dat je vanaf dag één compliant bent. Dit voorkomt boetes of zelfs sluiting van je bedrijf.
Tot slot kan een advocaat waardevol zijn bij het aantrekken van investeerders. Professionele investeerders verwachten een juridisch correcte bedrijfsstructuur en willen zekerheid over hun rechten. Een advocaat helpt bij het opstellen van investeringsovereenkomsten en zorgt dat je bedrijf “investment ready” is. Dit vergroot je kansen op financiering en voorkomt dat je later dure aanpassingen moet doorvoeren. Voor meer informatie over hoe we je kunnen helpen met de juridische aspecten van je bedrijf, neem gerust contact met ons op.
Veelgestelde vragen #
Kan ik achteraf nog van rechtsvorm veranderen als ik eerst zonder advocaat een eenmanszaak heb opgericht? #
Ja, je kunt later altijd je eenmanszaak omzetten naar een vennootschap zoals een BV. Dit heet een 'inbreng van een algemeenheid' en vereist wel tussenkomst van een notaris. Een advocaat kan hierbij helpen om de fiscale gevolgen te optimaliseren en ervoor te zorgen dat de continuïteit van contracten en vergunningen behouden blijft.
Wat zijn de belangrijkste valkuilen bij het zelf opstellen van statuten voor een vennootschap? #
De grootste valkuilen zijn onduidelijke besluitvormingsregels, het ontbreken van exit-clausules voor aandeelhouders, en te vage omschrijvingen van het maatschappelijk doel. Ook vergeten veel ondernemers regelingen op te nemen voor ziekte of overlijden van een vennoot. Deze fouten kunnen later leiden tot patstellingen of kostbare juridische procedures om de statuten alsnog aan te passen.
Hoeveel tijd moet ik uittrekken voor de volledige registratieprocedure zonder juridische hulp? #
Voor een eenmanszaak kun je rekenen op 1-2 weken vanaf voorbereiding tot actief ondernemingsnummer. Het verzamelen van documenten kost meestal 2-3 dagen, de registratie zelf enkele uren, en de activering van btw-nummer en sociale verzekeringen nog eens 3-5 werkdagen. Bij vennootschappen komt daar minimaal 2-4 weken bij voor de notariële procedure.
Welke online tools of platforms kan ik gebruiken om zelf mijn bedrijfsregistratie voor te bereiden? #
De KBO-website biedt een stappenplan en checklists per rechtsvorm. Het platform business.belgium.be geeft een volledig overzicht van alle verplichtingen per sector. Voor het vergelijken van rechtsvormen is de simulator van Xerius of Acerta handig. Let wel op dat deze tools algemene informatie geven - bij specifieke situaties blijft maatwerk belangrijk.
Wat gebeurt er als ik na registratie ontdek dat ik toch fouten heb gemaakt in mijn aanvraag? #
Kleine fouten zoals typefouten in de bedrijfsnaam kun je meestal eenvoudig laten corrigeren via je ondernemingsloket. Structurele fouten zoals een verkeerde NACE-code of btw-regime kunnen echter leiden tot naheffingen of boetes. In ernstige gevallen moet je mogelijk je hele registratie opnieuw doen. Daarom is het verstandig om bij twijfel vooraf advies in te winnen.
Kan een boekhouder mij ook helpen bij de bedrijfsregistratie in plaats van een advocaat? #
Een boekhouder kan adviseren over de fiscale aspecten van verschillende rechtsvormen en helpen bij de btw-registratie. Voor het juridische deel van de registratie, zoals statuten opstellen of aansprakelijkheidskwesties, heb je echter een advocaat of notaris nodig. Veel ondernemers werken daarom met beide professionals samen tijdens de opstartfase.
Zijn er subsidies of tegemoetkomingen beschikbaar voor juridische kosten bij het opstarten van mijn bedrijf? #
Verschillende regio's bieden starterssubsidies die ook juridische kosten kunnen dekken. In Vlaanderen bestaat de KMO-portefeuille waarmee je tot 50% subsidie kunt krijgen op advieskosten. Brussel heeft gelijkaardige steunmaatregelen via hub.brussels. Check ook bij je gemeente of provincie naar lokale ondernemerssubsidies - sommige bieden specifieke steun voor juridisch advies aan starters.